PRIMERO DE BACHILLERATO
 (FÁBULAS de HIGINO -selección de "Santillana")

FÁBULAS SIN VOCABULARIO)

I. Europa

Europa, Argipis et Agenoris filia, Sidonia erat. Hanc Iuppiter, in taurum conversus, a Sidone Cretam transportavit et ex ea procreavit Minoem, Sarpedonem et Rhadamanthum. Huius pater Agenor suos filios misit ut sororem reducerent aut ipsi in suum conspectum non redirent. Phoenix in Africam profectus est, ibique remansit; inde Afri Poeni appellati sunt. Cilix suo nomine Ciliciae nomen indedit. Cadmus cum errasset, Delphos devenit. Ibi responsum accepit ut a pastoribus bovem emeret qui lunae signum in latere haberet eumque ante se ageret; ubi decubuisset, ibi fatum esse eum oppidum condere et ibi regnare Cadmus, sorte audita, cum imperata perfecisset et aquam quaereret, ad fontem Castaliam venit, quem draco, Martis filius, custodiebat. Qui cum socios Cadmi interfecisset, a Cadmo lapide interfectus est, dentesque eius, Minerva monstrante, sparsit et aravit, unde Spartoi enati sunt.

Fábulas. CLXXVIII

NOTAS:
1 Sidonia: natural de la ciudad fenicia de Sidón.
2 Poeni: fenicios o púnicos. Nominativo predicativo.
3 responsum accepit ut: recibió como respuesta que...
4 ubi decubuisset fatum esse eum oppidum condere et ibi regnare: su destino era fundar  una ciudad donde se acostara el buey y reinar en ella. Esta ciudad sería Tebas.
5 Minerva monstrante: aconsejándoselo Minerva (siguiendo las indicaciones de Minerva).

II. Minos

Minos, Iovis et Europae filius, cum Atheniensibus belligeravit, cuius filius Androgeus in pugna occisus est. Qui posteaquam Athenienses vicit, vectigales Minois esse coeperunt; instituit autem ut anno uno quoque septenos liberos suos Minotauro ad epulandum mitterent. Theseus posteaquam a Troezene venerat et audivit quanta calamitate civitas afficeretur, voluntarie se ad Minotaurum pollicitus est ire. Quem cum pater mitteret, praedixit ei ut, si victor reverteretur, vela candida in navem haberet; qui autem ad Minotaurum mittebantur velis atris navigabant.

Fábulas, XLI 

NOTAS:
1 anno uno quoque: cada año.
2 Minotauro ad epulandum: para alimentar a Minotauro. Minotauro era un monstruo,
  mitad hombre y mitad toro, hijo de Pasífae, esposa de Minos.
3 se ad Minotaurum pollicitus est ire: prometió que él se enfrentaría a Minotauro.
4 pater: Egeo.
5 vela candida: a su regreso Teseo se olvidó de cambiar las velas y Egeo al divisar el barco con velas negras, creyendo que su hijo había perecido, se arrojó al mar, que desde entonces se llamó Egeo.

III. Theseus

Theseus posteaquam Cretam venit, ab Ariadna, Minois filia, adamatus est adeo ut fratem proderet et hospitem servaret. Ea enim Theseo monstravit labyrinthi exitum. Quo cum Theseus introisset et Minotaurum interfecisset, Ariadnae monitu licium revolvendo foras egressus est, eamque, quod fidem ei dederat, in coniugio secum habiturus avexit.

Fábulas, XLII 

NOTAS:
1 labyrinthi: laberinto, recinto construido por Dédalo para guardar a Minotauro.
2 licium revolvendo: enrrollando un ovillo.
3 eamque in coniugio secum habiturus vexit: la llevó consigo para hacerla su esposa.

 IV. Ariadna

Theseus in insula Dia tempestate retentus, cogitans si Ariadnam in patriam portaret, sibi opprobium futurum esse, in Ínsula Dia durmientem reliquit. Quam Líber amans inde sibi in coniugium abduxit. Theseus autem, cum navígaret oblitus est atra vela mutare, ¡taque Aegeus pater eius, credens Theseum a Minotauro consumptum esse, in mare se praecipitavit, ex quo Aegeum pelagus dictum est. Theseus autem Phedram, Aríadnae sororem, in coniugium duxit.


Fábulas, XLIII
 

NOTAS:
1 Día: la versión más generalizada habla de la isla de Naxos.
2 cogitans... esse: ordénese «cogitans sibi opprobium futurum esse», pensando que sería una vergüenza para él.
3 durmientem: mientras dormía.
4 Líber: dios latino identificado con Baco.
5 in coniugium abducere: tomar por esposa.
6 Theseum... consumptum esse: que Teseo había sido devorado.

 V. Prometheus

Homines antea ab immortalibus ignem petebant, neque in perpetuum servare sciebant. Quem postea Prometheus in ferulis detulit in terras, hominibusque monstravit quomodo ignem, cinere obrutum, sevarent. Ob hanc rem Mercurius, Iovis iussu, deligavit eum in monte Caucaso ad saxum clavis ferreis, et aquilam apposuit quae cor eius exesset. Quantum die ederat, tantum nocte crescebat. Hanc aquilam post XXX annos Hercules interfecit, eumque liberavit.

Fábulas, CXLIV 

NOTAS:
1 in perpetuum: para siempre.
2 detulit: pret. perf. del verbo defero: llevó.
3 cinere obrutum: cubierto con ceniza.
4 exesset: devorase.
5 ederat: habla devorado.

VI. Pandora

Prometheus, Iapeti filius, primus homines ex luto finxit. Postea Vulcanus, Iovis iussu, ex luto mulieris effigiem fecit, cui Minerva animam dedit, ceterique dii alius aliud donum dederunt; ob id Pandoram nominarunt. Ea data est in coniugium Epimetheo fratri. Inde nata est Pirra, quae dicitur prima mortalis esse creata.

Fábulas, CXLII 

NOTAS.
1  Iapeti: Japeto, uno de los titanes.
2 alius aliud donum: cada uno un don distinto.
3 Pandora: nombre formado por las palabras griegas pan (todo) y dora (regalo).
4 quae dicitur prima mortalis esse creata: de quien se dice que fue la primera mujer.

VII. Deucalion et Pyrra

Cataclysmus, quem nos diluvium dicimus, cum factus est, omne genus humanum interiit praeter Deucalionem et Pyrram qui in montem Aetnam, qui altissimus in Sicila esse dicitur, fugerunt. Hi, propter solitudinem cum vivere non possent, petierunt ab Iove ut aut homines daret aut eos pari calamitate afficeret. Tum luppiter iussit eos lapides post se iactare; quos Deucalion iactavit viros esse iussit, quos Pyrra, mulieres.


Fábulas, CLIII
 
 

 NOTAS:
1 cum factus est: cuando tuvo lugar.
2 qui altissimus in Sicila esse dicitur: que se dice que es el más alto de Sicilia.
3 non possent: no pudiendo.
4 eos lapides post se iactare: que arrojasen piedras detrás de si.
5 viros esse iussit: ordenó que se convirtieran en hombres.

PROGRAMACIÓN DE LATÍN (primero de bachillerato)

I.E.S. “Fuente de la Peña” de Jaén (Jaime Morente Heredia)